Ο Παίκτης

Του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι

Περίληψη του έργου (από το δελτίο τύπου)

Σε μια μικρή πόλη της Γερμανίας, αριστοκράτες, κοινοί θνητοί και απατεώνες επιδίδονται με πάθος στα τυχερά παιχνίδια. Με άκρατο κυνισμό και με σαφείς διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις τζογάρουν χρήματα, ανθρώπους και αισθήματα. Εκεί, σε αυτή τη μικρογραφία της Ευρώπης με τις πολλές γλώσσες, τις διαφορετικές νοοτροπίες και με τις ιδιαιτερότητες κάθε λαού, ο Αλεξέι Ιβάνοβιτς θα παρασυρθεί στη δίνη του αδιέξοδου έρωτα και θα παίξει στη ρουλέτα κάθε ίχνος αξιοπρέπειας.

Στον πυρετό του τζόγου ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι, σ’ ένα έργο που γράφτηκε για να καλύψει χρέη από τζόγο, είναι αναγνωρίσιμος ως το πρόσωπο που καταδύεται στα βάθη της αθλιότητας και του ζόφου, ένα αγαπημένο μοτίβο του συγγραφέα, σε μια μεταβατική εποχή πολύ ανάλογη με τη δική μας, όπου οι παλιές αξίες καταρρέουν κι οι νέες, δεν έχουν ακόμα εκφραστεί. Ο Αλεξέι οδηγείται στο πάθος του όχι τόσο επειδή χρειάζεται τον εύκολο πλουτισμό αλλά κυρίως γιατί η ζωή του είναι άδεια από προσδοκίες και κίνητρα. Ζει ήδη στα βαλτωμένα τοπία της καθημερινής αδράνειας ψυχικής και σωματικής όταν η αφύπνιση εμφανίζεται με την μορφή μιας γυναίκας που θα μπορούσε να ερωτευτεί με πάθος. Όμως αυτή η έλξη, εκπεφρασμένη με άρρωστο τρόπο κι από τις δύο πλευρές, καταλήγει αδιέξοδη, γίνεται μια ψυχοπαθολογική εξάρτηση χωρίς ουσιαστική επικοινωνία και συναίσθηση. Το σοκ του ήρωα όταν διαπιστώνει πως μέσα στον πυρετό του παιχνιδιού, ξέχασε την αγαπημένη του Πωλίνα για την οποία ισχυριζόταν πως θα έδινε και τη ζωή του ακόμα είναι ένα σημείο κλειδί στο έργο. Διότι ναι μεν θα ήταν ικανός μέσα από έναν ανεξέλεγκτο παρορμητισμό, να θυσιάσει τη ζωή του γι’ αυτήν, αλλά αυτή ακριβώς τη ζωή, ο ίδιος την έχει υποτιμήσει σε τέτοιο βαθμό ώστε η προσφορά του να καταλήγει ασήμαντη. Εκείνο που ζητάει από τη γυναίκα δεν είναι η συναίσθηση αλλά η έξαρση. Επιθυμεί τον έρωτα στα άκρα, ακόμα και την απόρριψη, για να δραπετεύσει από την μετριότητα και την πλήξη. Και φυσικά όταν ο τζόγος του προσφέρει μια πιο ισχυρή συγκίνηση, ο έρωτας υποβαθμίζεται, αναιρείται, εξαφανίζεται.

Οι απλές χαρές της ζωής, τις οποίες επικαλείται η μονίμως ετοιμοθάνατη Μπαμπούλινκα, μετά την οικονομική συντριβή της στο τραπέζι της ρουλέτας, δεν μπορούν να αγγίξουν τον Αλεξέι που ανήκει σε μια γενιά ανικανοποίητη, χωρίς ταξική συνείδηση και χωρίς ουσιαστική επαφή με τον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο της. Το χρήμα, αποτελεί το μοναδικό διαβατήριο για να μπει κάποιος στον παράδεισο κι η έλλειψή του οδηγεί κατευθείαν στην κόλαση. Στο κυνήγι για την απόκτησή του όλα τα μέσα «αγιάζονται» κι οι ήρωες καταλήγουν να είναι τόσο ηθικά απρόβλεπτοι ώστε να μην τους αναγνωρίζει ούτε ο ίδιος ο εαυτός τους. Οι σκοτεινοί καιροί δεν συγχωρούν την προσπάθεια ενός πληβείου να υπάρξει μέσα από την ίδια του την υπόσταση κι αυτός μπλέκει στα γρανάζια ενός ελεγχόμενου μηχανισμού παραγωγής κέρδους ο οποίος του δίνει ψεύτικες υποσχέσεις, ώσπου στο τέλος να τον συντρίψει. Ο συγγραφέας κατά την αγαπημένη του συνήθεια, εισχωρεί στα άδυτα της ψυχής του ήρωα του με τον οποίο ταυτίζεται και εκεί ανακαλύπτει την πιο σκοτεινή πτυχή της δυστυχίας του. Την ανικανότητα του να αναγνωρίσει τις πραγματικές αξίες και να απολαύσει τα οφέλη τους, δίνοντας στη ζωή του ένα νόημα που να την δικαιώνει. Ένας ήρωας απόλυτα σύγχρονός μας, αφού ζούμε κι εμείς σε μια σκοτεινή εποχή που έχει ορίσει ως υψηλό ιδανικό τον εύκολο πλουτισμό, αποσιωπώντας έντεχνα πως το τίμημα θα είναι πάντα ανάλογο του κέρδους και ποτέ κανείς δεν θα μπορέσει να αποφύγει την πληρωμή του, όσο ισχυρός κι αν αισθάνεται.

Η σκηνοθεσία, μέσα από το εύρημα των μασκών, μας δίνει ένα ενδιαφέρον εικαστικό και σημειολογικό αποτέλεσμα ενώ ταυτόχρονα με ελάχιστα μέσα και άψογο συντονισμό δημιουργεί δυναμικές εστίες δράσης έξοχα χορογραφημένες. Μέσα από την κίνηση και τους ήχους, αξιοποιούνται τα ευρήματα που συντονίζουν την δράση, αποκαλύπτοντας τα πολλαπλά επίπεδα της με σαρκασμό και χιούμορ. Η είσοδος και η έξοδος του ντοστογιεφσκικού ήρωα ο οποίος σέρνει στην κυριολεξία ολόκληρο τον κόσμο του, φορτωμένο σ’ ένα κάρο, οι προτροπές για παιχνίδι του θιάσου αλλά και οι αποπλανητικές αποθαρρύνσεις σε κάθε προσπάθεια δραπέτευσης του Αλεξέι από το τραπέζι της ρουλέτας, η σεξουαλική πρόκληση μέσα από τα κόκκινα μποτίνια της κοκότας Μπλάνς που μαυλιστικά έλκουν τα επίδοξα θύματα, οι μάσκες ζώων που αξιοποιούν τα σύμβολα εθνών και ιδιοτήτων ενώ ταυτόχρονα αποσύρουν τους ηθοποιούς από τις επί μέρους δράσεις τους ως χαρακτήρων-ρόλων, οδηγώντας τους στο «χορό», η χαρακτηριστική κίνηση που σωματοποιεί την κυκλική πορεία της σφαίρας στη ρουλέτα, είναι μερικά μόνο από τα σκηνοθετικά διαμάντια αυτής της παράστασης που διαθέτει καταιγιστικούς ρυθμούς, εξαιρετικές ερμηνείες και μια λεπταίσθητη διαχείριση του δύσκολου λόγου του συγγραφέα. Εξαιρετική η μουσική που επιτείνει τις δράσεις και υποβάλλει συναισθήματα, άριστα οργανωμένη η κινησιολογία, ευρηματική η ενδυματολογική οπτική και απολύτως λειτουργικοί οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί.

Μια παράσταση που αξίζει να δείτε και που ελπίζω να πάρει παράταση αφού μόλις την προλαβαίνετε (Θα παίζεται μέχρι τις 5 Μαΐου).

Μετάφραση (από τα γαλλικά): Μιλτιάδης Σαλβαρλής

Προσαρμογή κειμένου: Σοφία Καραγιάννη, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Βάσια Mίχα

Σκηνοθεσία:Σοφία Καραγιάννη

Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνα Κρίγκου

Μουσική: Στάθης Δρογώσης

Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Βάσια Μίχα

Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου

Trailer: Στέφανος Κοσμίδης

Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη

Παραγωγή: GAFF

Παίζουν: (με αλφαβητική σειρά): Βασιλική Διαλυνά, Κορίνα Θεοδωρίδου, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Αλέξανδρος Τούντας

Ημέρες & ώρες παραστάσεων

Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή στις 21.15, Σάββατο στις 19.00 & Κυριακή 18.30 μέχρι τις 5 Μαΐου

Τιμές εισιτηρίων

Γενική Είσοδος: 12€

Μειωμένο: 10€

Ατέλειες: 5€

Διάρκεια παράστασης

90 λεπτά χωρίς διάλειμμα

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Πούσκιν