Τρελαντώνης

 της Πηνελόπης Δέλτα

Αναπλάθοντας με γλαφυρότητα κι αυθεντικότητα τον εσωτερικό κόσμο της παιδικής ηλικίας, η διάσημη για τα εφηβικά και παιδικά της αναγνώσματα, συγγραφέας δημιούργησε μέσα από τις προσωπικές της αναμνήσεις, την νοσταλγική φιγούρα του νεαρού, σκάνδαλου κι αδίστακτου Αντώνη, ενός παιδιού με ζωηρή φαντασία, έντονο συναισθηματικό κόσμο, άφθαστη ειλικρίνεια, αφοπλιστική περιέργεια και τρομακτική ψυχική και σωματική ενέργεια. Γύρω από το πρόσωπο αυτό, ανέπλασε την μικρή της κοινωνία, έναν κόσμο μεγαλοαστών, Αιγυπτιωτών αλλά και Αθηναίων με καταγωγές τρανταχτές, που ζουν ή παραθερίζουν στα παράλια του Πειραιά πλάι στην καλοκαιρινή βίλα του βασιλιά, το 1880, σε μια εποχή που η Καστέλα ήταν μαγική και τα νερά της προσφέρονταν για θαλάσσια μπάνια, που τα παιδιά αμείβονταν με λουκουμάκια και που τα κορίτσια κάθε βράδυ τύλιγαν χαρτιά στα μαλλιά τους για να σταθούν οι μπούκλες. Σε μια εποχή επίσης που οι νεαροί γόνοι των καλών οικογενειών μεγάλωναν με αγγλίδες γκουβερνάντες, που κυκλοφορούσαν στα σοκάκια γραφικοί τύποι σαν τον Μπαρμπα-Γιάννη κανατά, που μια επίσκεψη στην Κηφισιά ήταν εκδρομή και που οι οικογένειες έκρυβαν τα ενοχικά μυστικά τους προσφέροντας στον κοινωνικό τους περίγυρο, την «καθώς-πρέπει» εικόνα της απόλυτης ευδαιμονίας, της οικονομικής άνεσης, της απαραίτητης πνευματικής καλλιέργειας με ισχυρές δόσεις ξενολατρίας και της άψογης ηθικής τάξης. Το αυτοβιογραφικό αυτό πόνημα της Πηνελόπης Δέλτα, εκδόθηκε το 1932 κι ο κεντρικός ήρωας είναι εμπνευσμένος απ’ τον αδελφό της, Αντώνη Μπενάκη.

Το θέατρο «Ακροπόλ» παρουσιάζει φέτος, στην παιδική του σκηνή, μια μεγάλη θεατρική παραγωγή που επιχειρεί να αποδώσει επί σκηνής το αξιολάτρευτο μυθιστόρημα σε θεατρική διασκευή του Στρατή Πασχάλη, με δώδεκα νέους, δυναμικούς ηθοποιούς, πρωτότυπη ζωντανή μουσική και μερικές καινοτόμες πινελιές αμφίβολης λειτουργικότητας, σε σκηνοθεσία της χορογράφου Σοφίας Σπυράτου.

Θα έλεγε κανείς πως ο Πασχάλης σεβάστηκε απόλυτα το κείμενο του μυθιστορήματος όσον αφορά το τυπικό μέρος, επί της ουσίας όμως δεν κατάφερε καθόλου να προσεγγίσει και να αποδώσει τους χαρακτήρες, ούτε να δημιουργήσει διάλογο ο οποίος ανιχνεύεται εύκολα ακόμα κι όταν δεν υπάρχει, στις σελίδες της Δέλτα. Η σκηνική απόδοση αυτής της αδύναμης διασκευής, εκμεταλλεύτηκε κυρίως τις εξαιρετικές κινησιολογικές δυνατότητες των ηθοποιών καθώς και τα αξιόλογα φωνητικά τους προσόντα, αδιαφορώντας στην ουσία για το δραματουργικό σώμα της παράστασης και προσφέροντάς μας κυρίως μια σειρά από ανέπνευστες δράσεις, τις οποίες εμβολίζουν άφθονα μουσικά και χορευτικά ιντερμέδια. Οι ηθοποιοί που αποδίδουν τα παιδιά, κινούνται με έναν τόσο έντονο τρόπο ώστε καταλήγουν αφύσικοι ειδικά όσον αφορά τους τρόπους εκείνης της εποχής αλλά ακόμα και σε σχέση με συμπεριφορές σύγχρονες. Ο Τρελαντώνης δεν είναι ένας υπερκινητικός μπόμπιρας με ψυχοπαθολογικές τάσεις αλλά ένα πανέξυπνο, δυναμικό κι ανυπότακτο παιδί που οργανώνει με σύστημα τις δράσεις του για να προκαλέσει τελικά όλη αυτή τη σειρά από σκάνδαλα. Οι χαρακτήρες έχουν εντελώς εξαφανιστεί ή παρουσιάζονται ως καρικατούρες ενώ απουσιάζει η κορύφωση της δράσης κι η ιδεολογική ταυτότητα της συγγραφέως που εύγλωττα αναδύεται από την μυθιστορηματική εκδοχή. Τα τραγούδια, βασισμένα σε μάλλον ανέπνευστους  κι άσχετους στίχους, είναι αξιόλογα και καλά εκτελεσμένα από την ικανότατη μικρή ορχήστρα αλλά είναι απορίας άξιο το γιατί απουσιάζουν ολότελα οι εξαίσιοι μουσικοί ήχοι της εποχής εκείνης, εφ’ όσον μάλιστα το ανέβασμα την διατηρεί, και σημασιολογικά και ενδυματολογικά και σκηνογραφικά.

Οι νεαροί ηθοποιοί είναι ικανότατοι κι αξιοθαύμαστοι. Ακολουθώντας την σκηνοθετική γραμμή κατάφεραν να μεταφέρουν στη σκηνή την ζωντάνια τους και να εκφράσουν τα πολλαπλά ταλέντα τους, έστω κι αν δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να αναδείξουν τους χαρακτήρες που υποδύονταν και την ιδιάζουσα ατμόσφαιρα των μικρών κι ασύνδετων, εσωτερικά σκηνών. Τραγούδησαν και χόρεψαν με κέφι, παρέσυραν στο παιχνίδι τους, τους νεαρούς θεατές και διατήρησαν ακμαία ως το τέλος την αξιοθαύμαστη κι αστείρευτη ενέργειά τους. Παρ’ όλες τις επί μέρους αντιρρήσεις μου και για την διασκευή και για την σκηνοθεσία που στην ουσία ήταν χορογραφία, οφείλω να παραδεχτώ πως πρόκειται για μια, σε πολλά σημεία της, προσεγμένη παραγωγή, μια από τις σπάνιες εξαιρέσεις συνεπούς θεάματος στο χώρο του παιδικού θεάτρου, ο οποίος έχει στην κυριολεξία δεινοπαθήσει από κακόγουστες και πρόχειρες δουλειές χωρίς κανένα σεβασμό στους σημαντικότερους όλων κι ιδιαίτερα ευαίσθητους θεατές, τα παιδιά.

Διασκευή – κείμενο: Στρατής Πασχάλης

Σκηνοθεσία – χοροραφία: Σοφία Σπυράτου

Πρωτότυπη μουσική: Απόλλων Ρέτσος

Σκηνικά – κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ

Φωτισμοί: Γιώργος Τέλλος

Βοηθός χορογράφου: Αλέξανδρος Κεϊβάναϊ

Βοηθός σκηνοθέτη: Χλόη Μάντζαρη

Βοηθός φωτιστή: Στέλλα Κάλτσου

Παίζουν:

Τρελαντώνης: Γιώργος Νούσης

Πουλουδιά: Νεφέλη Μαϊστράλη

Αλέξανδρος: Κωνσταντίνος Βουδούρης

Αλεξάνδρα: Κατερίνα Γερονικολού

Μις Ράις, Αφροδίτη, Λουκία: Κατερίνα Πατσιάνη

Θεία Μαριέτα: Λούσα Μαρσέλλου

Θείος Ζωρζής – Μπανανάκης: Νικορέστης Χανιωτάκης

Θεία Αργίνη – Εξαδέλφη Αλεξάνδρα – Βασίλισσα: Νάντια Μητρούδη

Θείος Γιώργης γιατρός – Μπαρμπαγιάννης Κανατάς – Παιδί: Άλκης Μπακογιάννης

Αλίς Χορν – Κλειώ –Κατίνα: Βένια Σταματιάδη

Μαξ – Μίμης με την κιθάρα – Εξάδελφος Αλέκος – Ταχυδρόμος: Στράτος Λύκος

Εξάδελφος Γιάννης – Αξιωματικός – Βασιλιάς – Μέμος με την κιθάρα: Πάρις Θωμόπουλος

Θέατρο «Ακροπόλ»

Ιπποκράτους 9-11

Σάββατο στις 15.00 και Κυριακή στις 11.30 και στις 15.00

Τιμές εισιτηρίων: Ενήλικες 12 ευρώ, παιδιά 10 ευρώ

Τηλέφωνο: 210.3643700 και www.ticketservices.gr