Σχετικά άρθρα
| ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΓΙΟΡΤΗ |
 |
 |
| Συντάχθηκε απο τον/την Παύλος Λεμοντζής |
| Πέμπτη, 26 Ιανουάριος 2017 08:50 |
|
Οικογενειακή Γιορτή των Thomas Vinterberg, Mogens Rukov, Bo Hr Hansen
Η υπόθεση Μια οικογενειακή γιορτή γίνεται αφορμή να διαταραχτεί η επίπλαστη αρμονία που για χρόνια επικρατούσε μέσα στο σπίτι της οικογένειας Χάνσεν. Τιμώμενο πρόσωπο είναι ο πατέρας, ο Χέλγκε, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο οποίος γιορτάζει τα εξηκοστά του γενέθλια περιστοιχισμένος από τα μέλη της οικογένειάς του και στενούς φίλους. Τα καλά κρυμμένα μυστικά της οικογένειας αποκαλύπτονται, χωρίς όμως στην πραγματικότητα να συγκλονίζουν κανέναν. Η γιορτή συνεχίζεται κανονικά – το γλέντι δε σταματάει.O καλοκουρδισμένος μεγαλοαστικός μηχανισμός αντιστέκεται.
Η παράσταση Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος «σεφ» με περγαμηνές και αυθεντία σε μαγείρεμα, στο σέρβις, στα προκλητικά μενού, από γκουρμέ έως «βρώμικο» του δρόμου, διάλεξε μόνος του τα «υλικά» για ένα ιδιαίτερο «γεύμα», αυστηρά για πενήντα καλεσμένους. Το Κ.Θ.Β.Ε. άνοιξε το φουαγιέ στον τελευταίο όροφο, το μετέτρεψε σκηνογραφικά σε μια σάλα πριβέ πάρτι, υπό τις οδηγίες της Σοφίας Παπαδοπούλου και η συνάντησή μου με τους άλλους 49 «καλεσμένους» και την οικογένεια Χάνσεν, επετεύχθη χάρις στο πεντηκοστό μαγικό χαρτάκι εισόδου που μου εξασφάλισε ο φορέας. Ύστερα ήρθαν όλα εκείνα που συνδυάζουν τη φαντασία της μεγάλης οθόνης με τον ρεαλισμό του ζωντανού θεάματος, την αναμόχλευση γνώσεων με την απόλαυση του εμπλουτισμού τους, την γοητεία του «ταξιδιού» με προορισμό που επιλέγει ο «καλεσμένος», την έκπληξη όταν το αναπάντεχο γίνεται απτό, πνευματικό, υλικό, ικανό να σου ανακατέψει τις πέντε αισθήσεις σε βαθμό υπερθετικό, την εκούσια ή ακούσια συμμετοχή σου στα δρώμενα και μια αλληλουχία γεύσεων, ανάλογα το «πιάτο» που είχε σειρά να περιοδεύσει στον ουρανίσκο σου. Σαφώς η διοχέτευση τους στα υπόλοιπα όργανα, άυλα και μη, ήταν ζήτημα προσωπικής καθοδήγησης. Στα πολλά κι ενδιαφέροντα που αναφέρει στο πρόγραμμα ο σκηνοθέτης-μάγειρας, κράτησα αυτό: «Σε μια εποχή λοιπόν, που και το θέατρο, σε πολλές περιπτώσεις, είναι μια “λαμπερή εξωστρεφής κατάσταση”, η προοπτική ανεβάσματος του “Festen” μού δημιουργεί την ανάγκη να δημιουργήσω με τους συνεργάτες μου το δικό μας ΔΟΓΜΑ και να κοιτάξω, ξανά, αυτό που είναι πυρήνας του θεάτρου: ο άνθρωπος».
Πιο ανθρωποκεντρική δουλειά δεν έχω δει στο θέατρο. Το θέμα: Μια οικογενειακή γιορτή γίνεται αφορμή να διαταραχθεί η επίπλαστη αρμονία που για χρόνια επικρατούσε μέσα στο σπίτι της οικογένειας Χάνσεν. Τιμώμενο πρόσωπο είναι ο πατέρας, ο Χέλγκε, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο οποίος γιορτάζει τα εξηκοστά του γενέθλια περιστοιχισμένος από τα μέλη της οικογένειάς του και στενούς φίλους. Τα καλά κρυμμένα μυστικά της οικογένειας αποκαλύπτονται, χωρίς όμως στην πραγματικότητα να συγκλονίζουν κανέναν. Η γιορτή συνεχίζεται κανονικά – το γλέντι δεν σταματάει. O καλοκουρδισμένος μεγαλοαστικός μηχανισμός αντιστέκεται. Η «οικογενειακή γιορτή» των Τόμας Βίντερμπεργκ, Μόγκενς Ρούκοφ, Μπο Χρ. Χάνσεν, στην παράσταση αυτή, δεν είναι μια ιστορία που μιλά για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών από μέλος της οικογένειας τους και συγκεκριμένα τον ίδιο τους τον πατέρα… Είναι η αφορμή για να δουλέψει ο θίασος υπό τις οδηγίες του Γιάννη Παρασκευόπουλου με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει μια φωνή διαμαρτυρίας απέναντι στον φόβο, στην κάθε μορφής καταπίεση, αλλά και στην περιφρούρηση του βολέματος που έχτισε ο καθένας ή στο κτίσιμο μιας κρυψώνας της ενοχής που αναλογούσε στον καθένα. Μέχρι που ο πρωτότοκος γιος αποφασίζει να γίνει επαναστάτης με αιτία. Να ακυρώσει τον εθελούσιο τριανταπεντάχρονο εξοστρακισμό του από την κανονική ζωή. Να αναστρέψει τον ευνουχισμό που του προκάλεσε η σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη, σε φυσικό ανδρισμό, να μεταλλάξει την εσωστρέφεια σε γενναία αρσενική επίθεση και, κυρίως, να καταφέρει απανωτά χτυπήματα στον καθωσπρεπισμό, την ανοχή, την συμφεροντολογική υποκρισία. Αλλά βρίσκει τοίχο. Οι ριπές του λειτουργούν ως μπούμερανγκ. Του επιστρέφονται όλες και τον συνθλίβουν. Ψυχικά και σωματικά. Υπομένει, υποφέρει, βασανίζεται, αποτυγχάνει. Ώσπου η κάθαρση έρχεται από τον μικρότερο αδερφό, ο οποίος τολμά και «πιάνει τον ταύρο απ’ τα κέρατα». Οι υπόλοιποι παραμένουν στον ψεύτικο «κόσμο» τους, στη δήθεν ευφρόσυνη ατμόσφαιρα που γεννά ένα οικογενειακό πάρτι κι όταν ο πατέρας-αφέντης ξεμπροστιάζεται, όταν λυγίζει και χάνει το παιχνίδι, τότε τολμά η σύζυγος - χελώνα να βγάλει το κεφάλι απ’ το καβούκι της και να τον απαρνηθεί, έστω χωρίς σθένος, όταν αφήνει μόνο του τον επί τριάντα πέντε χρόνια σύντροφο της και αρνείται για πρώτη φορά την αρωγή της.
Όλη αυτή η τραγωδία, αυτό το δράμα - εμπνευσμένο θαρρείς από Σοφοκλή όταν οι Τραχίνιες που συνόδευαν τον πάντρε-πατρόνε και τους συνενόχους του για χρόνια ξαναγίνονται εδώ Ερινύες κι εκδικούνται, ή ακόμη κι απ’ τον Ναζιμ Χικμέτ που κοινοποίησε σ’ όλον τον κόσμο, σ’ όλες τις γλώσσες το «σώπα , μη μιλάς» με την κατακλείδα-κραυγή ελευθερίας «μίλα» - δόθηκε μ’ έναν εξαιρετικά εμπνευσμένο τρόπο. Οι θεατές γίναμε μέλη της οικογένειας. Παρατηρητές ναι, αλλά εκεί μέσα. Στο τρα-λα-λα της γιορτής και στον σπαραγμό του Κρίστιαν, στην όψιμη οδύνη του Μίκαελ, στην αποκαθήλωση του αρχηγού, στην εθελοτυφλία των υπόλοιπων μελών της οικογένειας και στον παραλογισμό της κοινωνίας ν’ απορρίπτει την τιμωρία. Η ατιμωρησία βασιλεύει και γιγαντώνει αρχηγούς και ομάδες, οι ένοχοι κυκλοφορούν περήφανοι και τα θύματα σιωπούν, υποταγμένα στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Πολλά μηνύματα, πολλά μαθήματα. Ουσιαστικά ο Κρίτιαν δικαιολόγησε την πολύχρονη σιωπή του με μια αλήθεια. Ότι η ακριβής συχνότητα της κακοποίησης του δεν μπορούσε να δημοσιοποιηθεί, καθώς ο κοινωνικός στιγματισμός, η ντροπή και η ενοχή απέτρεψαν τη γνωστοποίησή του. Οι συγγραφείς πήγαν το έγκλημα ένα βήμα παραπέρα. Στιγμάτισαν τη μάνα σαν αυτόπτη μάρτυρα, ανίκανη ν’ αντιδράσει, δεμένη ίσως, με όρκους αφοσίωσης ή παραμένοντας πιστή στην έξωθεν καλή μαρτυρία του ονόματος της οικογένειας. Ο πατέρας ανατολίτης που δε δίστασε να μετατρέψει τα παιδιά του σε «γιουσουφάκια», στην απολογία-κατηγορώ του, μας πρόσφερε στο πιάτο ένα εύκολο «διότι» στο εύλογο «γιατί» μας.
Η ψυχολογική-συναισθηματική κακοποίηση είναι απόρροια της σεξουαλικής, επειδή οι επακόλουθες πράξεις και συμπεριφορές εμπεριέχουν απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, τρομοκρατία, εκμετάλλευση, υποτίμηση, συναισθηματική απροσφορότητα και ψυχολογικό-συναισθηματικό εκβιασμό. Πιο συγκεκριμένα, μας «είπε» αυτό το ενήλικο πια παιδί, στο όνομα του κάθε ανθρώπου που τις έχει υποστεί, ότι κακοποιητικές είναι οι συμπεριφορές που εμπεριέχουν διπλά μηνύματα. Ταπείνωση, υποτίμηση δυνατοτήτων, σαρκασμό ή υπερεκτίμηση ικανοτήτων και υπερβολικές απαιτήσεις, υπερπροστασία και αυστηρό έλεγχο ή αδιαφορία, πολλή ευελιξία ή ακαμψία, αλλά και ενοχές. Ιδίως ένοχες οι σιωπές. Και συνένοχα τα ραμμένα στόματα. Η παράσταση είναι δυνατή εμπειρία. Μένει στο θυμικό του θεατή και συζητείται ποικιλότροπα στο πολύ μετά. Το στήσιμο ευρηματικό και απίστευτα ελκυστικό. Αξιοθαύμαστη εκμετάλλευση όλου του χώρου. Από γωνιά σε γωνιά της αίθουσας , ακόμα κι ο τοίχος έγινε καναπές, ακόμα και το μπαλκόνι έγινε σκηνικός χώρος με έντονη δράση. Οι ηθοποιοί, αξιέπαινοι. Η Κλειώ Δανάη Οθωναίου αφοπλιστικά όμορφη, ένα γλυπτό έργο τέχνης, ο Βασίλης Σπυρόπουλος έξοχος πατέρας κι ο Κωνσταντίνος Χατζησάββας εξαιρετικός Μίκαελ. Καιοι υπόλοιποι ηθοποιοί αξιοθαύμαστοι και δεμένοι μεταξύ τους. Αλλά η παράσταση αυτή έχει τον Χρίστο Στυλιανού. Επιτρέψτε μου την ιδιαίτερη αναφορά. Ο ηθοποιός αυτός έχει μια σπάνια ικανότητα να παρασύρει το θεατή στο δικό του κόσμο, αυτόν που επιτάσσει ο ρόλος του. Στη ιστορία της υποκριτικής τέχνης στον τόπο μας, πάντα υπήρχε και υπάρχει η λίστα εκείνων που έκαναν και κάνουν τη διαφορά. Ο Χρίστος Στυλιανού είναι μέσα σ’ αυτήν. Τι σπουδαίες μεταπτώσεις, τι εκπληκτική εκφραστικότητα, τι δεινότητα μαγική να βυθίζεται τόσο γρήγορα, τόσο εύκολα στα μύχια της ψυχής σου και να σε δένει με το βλέμμα του, το λόγο του, το μέταλλο της φωνής του, την κίνηση του στο άρμα Θέσπιδος που είναι ηνίοχος και να σε οδηγεί όπου εκείνος θέλει. Σε βάθη ανυπολόγιστα και ύψη δυσθεώρητα. Πολλά μπράβο σε όλους που ερμήνευσαν με πάθος το φορτισμένο συναισθηματικά κείμενο, ένα μεγάλο "μπράβο" στον καινοτόμο, ευρηματικό, Γιάννη Παρασκευόπουλο κι ένα βροντερό «άξιος» στον Χρίστο Στυλιανού. Έπαινος και στον Μάνο Μυλωνάκη που έντυσε μουσικά τόσο εύστοχα και ατμοσφαιρικά τη δράση κι έδωσε το μελωδικό στίγμα στον φόβο, την απόγνωση, την απελπισία, την επίθεση, τη συντριβή, την αμηχανία, την ενοχή. Ακόμα και οι σιωπές είχαν «μουσική». Δείτε την παράσταση. Είναι μια διαφορετική πρόσκληση στου καιρού μας τις τόσες προκλήσεις και, ασφαλώς, μια προίκα για το Κ.Θ.Β.Ε. H παράσταση είναι ακατάλληλη για άτομα κάτω των 17 ετών.
Θεατρική διασκευή: Eidridge, David Μετάφραση: Δανέζη - Knutsen, Αλίκη Μετάφραση: Δούνιας, Μανώλης Ελεύθερη αποδοση στίχων: Μπεκρή, Μαγδαληνή Σκηνοθεσία: Παρασκευόπουλος, Γιάννης Σκηνικά: Παπαδοπούλου, Σοφία Κοστούμια: Παπαδοπούλου, Σοφία Μουσική: Μυλωνάκης, Μάνος Κίνηση: Τσιάμογλου, Αλέξης Φωτισμοί: Κουτράκης, Στράτος Βοηθός σκηνοθέτη: Νινίκας, Άρης Β' βοηθός σκηνοθέτη: Χιώτης, Γιώργος Βοηθός σκηνογράφου: Πανά, Δανάη Βοηθός ενδυματολόγου: Πανά, Δανάη Βοηθός φωτιστή: Γιαννιού, Ιφιγένεια Βοηθός φωτιστή: Λάζου, Αθανασία Βοηθός φωτιστή: Σαπατόρη, Σταματία Οργάνωση παραγωγής: Κουμανδράκη, Εύα Παίζουν: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών - Φουαγιέ Πληροφορίες Εθνικής Αμύνης 2 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνο: 2315 200200
|
