Αμαλία Αρσένη

στη “Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις”

Η Ornela Vorpsi θυμάται την δικτατορία του Χότζα στην Αλβανία που είναι συνυφασμένη με την παιδική της ηλικία και την ενηλικίωση της. Γράφει τις προσωπικές της ιστορίες που όμως είναι και ιστορίες ενός ολόκληρου λαού. Η αφήγηση της, μια σκληρή αλλά και γεμάτη χιούμορ εξιστόρηση για την καταπίεση, τον φόβο, τη στέρηση, τη φυλακή, την πατριαρχία, τον εξευτελισμό και ταυτόχρονα την ομορφιά της ζωής και τη χαρά της νιότης, γίνεται ένα βιβλίο που μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες, βραβεύεται και αγαπιέται. Η συγγραφέας δεν ζει πια στη χώρα της αλλά η χώρα της ταξιδεύει παντού χάρη ς’ αυτό το βιβλίο. Που έφτασε κι ως την δική μας χώρα μέσα από μια παράσταση. Ο Ένκε Φεζολάρι μεταφέρει στο θέατρο και σκηνοθετεί την παράσταση “Η χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις” κι η Ορνέλα ενσαρκώνεται από την ταλαντούχα Αμαλία Αρσένη. Μιλάμε μαζί της για το έργο, την παράσταση, τις γυναίκες, την Αλβανία του Χότζα αλλά και την κατανόηση, εκείνη την ενσυναίσθηση που φέρνει κοντά, αυτούς που οι εξουσίες θέλουν απομακρυσμένους για να παραμένουν ισχυρές μέσα από την αποξένωση τους. Γιατί ξέρουν πως όταν οι λαοί θα καταφέρουν να δράσουν ενωμένοι, εκείνοι θα συντριβούν.

Μιλήστε μου για τον ρόλο σας στην παράσταση

Είναι αυτός της κεντρικής ηρωίδας, της Ορνέλα που μεγαλώνει μέσα σε ένα ασφυκτικό, πατριαρχικό και καθεστωτικό περιβάλλον. Πρόκειται για ένα ταξίδι ενηλικίωσης ιδιαίτερο, σε πρώτο πρόσωπο, όπου η ηρωίδα ανακαλύπτει την ταυτότητα της σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.

Πως βιώσατε τη συνεργασία σας με τον Ένκε Φεζολάρι;

Με τον Ενκε θέλαμε να συνεργαστούμε πολλά χρόνια και αυτη η συνεργασία ήταν δώρο, μάθημα και πρόκληση. Ο τρόπος που σκηνοθετεί είναι άκρως προσωπικός και διαισθητικός και αυτό απαιτεί από τον ηθοποιό ένα δόσιμο ψυχής που πραγματικά με εξέλιξε και με ωρίμασε σαν άνθρωπο και καλλιτέχνη! Τον ευχαριστώ για την ευκαιρια αυτή!

Πως λειτούργησε η προετοιμασία της παράστασης που διένυσε στην κυριολεξία δύο χειμώνες πανδημίας;

Δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία οι πρόβες μας κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες. Οι συνεχείς αναβολές και η μεγάλη μας αναμονή, δρούσαν σαν διεγερτικό: από τη μια θέλαμε επιτέλους να ανέβουμε, από την άλλη, η αγωνία και ο φόβος μας διογκώνονταν δημιουργώντας μια εκρηκτική ατμόσφαιρα που συγγένευε μ’ αυτήν της παράστασης! Ξεκινήσαμε όμως επιτέλους και ελπίζουμε όλα να πάνε καλά!

Ποιο είναι το κομμάτι του έργου που σας άγγιξε περισσότερο;

Και το κομμάτι των διαπροσωπικών σχέσεων αλλά και η δυσκολία μιας ομαλής ενηλικίωσης με συγκίνησαν ιδιαίτερα καθώς βλέπουμε την οικουμενικότητα του θέματος ανάγλυφα. Φυσικά το θέμα του ρατσισμού και της προκατάληψης, μ’ απασχολεί, μ’ ενοχλεί και με θυμώνει. Συνεπώς το ότι μιλάμε για Ανθρώπους κι όχι για επί μέρους πολιτισμικές διαφορές, με αφορά και με ενεργοποιεί ως νέο άνθρωπο και καλλιτέχνη.

Για ποιο λόγο τα αυταρχικά καθεστώτα πολεμούν κυρίως το γυναικείο φύλο; Τι φοβούνται αυτοί και τι μπορούμε να ελπίζουμε εμείς από τις εξεγερμένες γυναίκες;

Ιστορικά οι γυναίκες με την εξουσία,θα έπρεπε να θεωρούνται, αντιθετικοί πόλοι. Μια γυναίκα με δύναμη και λόγο,δημιουργεί μια αίσθηση απειλής ως προς τις εξουσίες καθώς από τη φύση της, τη γυναίκα την αφορά ο “Άλλος”, έχει ενσυναίσθηση και γενναιοδωρία. Ένας άνθρωπος με ευαισθησία σε θέση εξουσίας γίνεται εύκολα επικίνδυνος, καθώς θα απαιτήσει αλλαγές και ανατροπές που το status quo αποφεύγει. Να ελπίζουμε πως οι γυναίκες θα βγουν μπροστά και θα μιλήσουν για την αλήθεια τους δίχως φόβο και πως οι άντρες ως το άλλο τους μισό θα τις στηρίξουν έτσι ώστε και οι δύο μαζί ως μια συμπαγής ενότητα, να προχωρήσουν χέρι-χέρι, με σεβασμό και αγάπη, δημιουργώντας μια νέα γενιά δομημένη και γαλουχημένη με ηθικές αξίες και αλληλοσεβασμό.

Η γυναίκα στην εποχή του Ενβέρ Χότζα πληρώνει το βαρύτερο τίμημα. Μπορείτε να δείτε και να σχολιάσετε ανάλογες συνθήκες παγκόσμια αλλά και στη χώρα μας;

Όπως σωστά έχει πει ο Ένκε, αυτή η πατριαρχική αντίληψη υπάρχει και στην ελληνική πραγματικότητα αλλά και παγκοσμίως ακόμα και αν δεν βγαίνει μπροστά. Μασκάρεται και κάπως ωραιοποιείται ειδικά σε καιρούς που το political correct attitude απαγορεύει τέτοιου είδους δηλώσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το θηρίο δεν υπάρχει και η αύξηση των γυναικοκτονιών αποδεικνύει ακριβώς αυτό. Την συσσώρευση οργής και ανταγωνισμού ανάμεσα στα δύο φύλα που γεννιέται από ένα άδικο παιχνίδι εξουσίας, εις βάρος των γυναικών.

Πως προσεγγίσατε την Αλβανία και τους ανθρώπους της, μέσα από την ενασχόληση με το έργο και την παράσταση;

Με πολλή αγάπη , σεβασμό, θαυμασμό και εκτίμηση. Θεώρησα ηθικό μου χρέος ως ηθοποιός και ως άνθρωπος να γίνω ένα με την ηρωίδα μου και να ταυτιστώ με την πραγματικότητα της, όπως ακριβώς την βίωσε, με τα φωτεινά και τα μελανά της σημεία. Να μάθω τους Αλβανούς όπως είναι. Η γλώσσα, οι ταινίες και η μουσική τους με βοήθησαν ιδιαίτερα να μπω στα παπούτσια του ρόλου όπως και η εκμάθηση της ιστορίας του Αλβανικού λαού.

Τι θα θέλατε να αποκομίσουν οι θεατές που θα παρακολουθήσουν την παράσταση. Τι θα θέλατε να τους μεταφέρετε σαν πληροφορία και σαν αίσθημα;

Θα ήθελα να συγκινηθούν, να προβληματιστούν, να συναισθανθούν και να σκεφτούν δύο και τρεις φορές στο μέλλον όταν πρόκειται να γενικεύσουν ή να κατηγορήσουν σε μια συζήτηση περί πολιτισμικών διαφορών, εθνών και μετανάστευσης. Το ζήτημα της δικής μας υποτιθέμενης ανωτερότητας, με ενοχλεί βαθιά. Κανείς δεν υστερεί και κανείς δεν υπερτερεί. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε. Συνυπάρχουμε και μας ενώνουν πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε. Η ζωή δεν κάνει διακρίσεις. Ο πόνος και η αγάπη δεν κοιτάζουν φύλο, ηλικία, σεξουαλικό προσανατολισμό ή εθνική ταυτότητα. Οπότε να λέμε ευχαριστώ για όσα έχουμε και να δίνουμε απλόχερα αγάπη σ’εκείνους πουδεν είχαν, όσα εμείς.

“Η Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις” της Ornela Vorpsi

στο Θέατρο Σταθμός
κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30