Οι Δανειστές

του August Strindberg

Κι ὅμως χτὲς βράδυ ἐδῶ, σὲ τούτη τὴ στερνή μας σκάλα
ὅπου προσμένουμε τὴν ὥρα τῆς  ἐπιστροφῆς μας νὰ χαράξει
σὰν ἕνα χρέος παλιό, μονέδα ποὺ ἔμεινε γιὰ χρόνια
στὴν κάσα ἑνὸς φιλάργυρου, καὶ τέλος
ἦρθε ἡ στιγμὴ τῆς  πλερωμῆς κι ἀκούγονται
νομίσματα νὰ πέφτουν πάνω στὸ τραπέζι…

     Οι στίχοι αυτοί του ποιήματος «Τελευταίος σταθμός» αν και γραμμένοι από τον Γιώργο Σεφέρη, θα μπορούσαν να περιγράφουν ακριβώς την υπόθεση του έργου του AugustStrindberg. Ένα τρίγωνο, δύο άντρες και μια γυναίκα. Ένα θέρετρο.  Ο Γκούσταβ –  πρώην σύζυγος της Θέκλας επιστρέφει σαν «δανειστής» για να την αποκτήσει πίσω, σαν ένα χρέος παλιό. Για να το επιτύχει όμως, θα οδηγήσει στην καταστροφή τον Άντολφ – νυν σύζυγο της Θέκλας, αφού πρώτα θα διαλύσει το γάμο τους και τους ίδιους. Στον ιστό από ψέματα που υφαίνουν οι ήρωες θα πιαστούν τελικά και οι τρεις. Η στιγμή της πληρωμής έρχεται για όλους, χωρίς περιθώρια διαφυγής.

     Η σκηνοθετική προσέγγιση του Θέμελη Γλυνάτση καταφέρνει να δώσει μια νέα πνοή σε ένα κείμενο του 19^ου αιώνα δημιουργώντας ένα άρτιο καλλιτεχνικά και αισθητικά αποτέλεσμα, εξαιρετικά μοντέρνο και πρωτοποριακό, σ’ ένα περιβάλλον που μόνο σε πρώτο επίπεδο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ρεαλιστικό. Η σύλληψή του για το τι τελικά είναι οι Δανειστές οργανώνεται γύρω από μια βαθιά φιλοσοφική θεώρηση των ανθρωπίνων σχέσεων: κατασκευάζει ένα σπετσάτο ως βασικό σκηνικό, αφήνοντας ελάχιστο ελεύθερο χώρο ως χώρο δράσης στους ήρωες του. Ένα χώρο που μοιάζει με «φυλακή» από το οποίο δεν είναι εύκολο να ξεφύγουν. Μια στενή είσοδος οδηγεί τους ήρωες προς αυτόν τον ελεύθερο χώρο, όμως αυτή έχει προτεταμένα καρφιά. Μια φιγούρα – σκιά, παρούσα σε όλη τη διάρκεια της παράστασης είναι ο βωβός μάρτυρας – ωτακουστής των όσων λένε οι ήρωες και το μοναδικό «δυναμικό» στοιχείο, που αντιδρά σαν να το διαπερνάει ηλεκτρικό ρεύμα στα όσα ακούγονται από τους σχεδόν ακίνητους ήρωες. Μέσα στη στατικότητα και την σχεδόν πλήρη καθήλωση των προσώπων σε καρέκλες ο λόγος αρθρώνεται  στην ίδια τονικότητα – και με ελάχιστες εξάρσεις –  προκειμένου να καταδείξει την ομοιότητά των προσώπων μεταξύ τους. Έχοντας πλέον διαλύσει την όποια αλήθεια τους, ταυτίζονται ο ένας με τον άλλον σε μια άφυλη και άχρονη πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα όμως που καταργεί την τρίτη διάσταση, αυτήν του βάθους και μοιάζει πλέον δισδιάστατη. Η όλη παράσταση μοιάζει να αποτελείται από μια σειρά εικόνων παγωμένων στο χρόνο, σαν photoframes.

     Στους δύο αντρικούς χαρακτήρες, ο Συμεών Τσακίρης (Γκούσταβ) και ο Νέστωρ Κοψιδάς (Άντολφ) ερμηνεύουν τους ρόλους τους με εσωτερικότητα και ένα αδιόρατο χιούμορ, επιβεβαιώνοντας τον χαρακτηρισμό του έργου ως τραγικωμωδία, με κορυφαία τη σκηνή της επιληπτικής κρίσης από τον Νέστορα Κοψιδά. Η Σοφία Μαραθάκη (Θέκλα) καταφέρνει με το άλλοτε αποστασιοποιημένο, άλλοτε κυνικό και άλλοτε πιο ρεαλιστικό παίξιμό της να κάνει τους θεατές, κοινωνούς του πολύπλοκου χαρακτήρα της ηρωίδας που υποδύεται και να δικαιολογήσει την κάθε της συμπεριφορά και απόφαση. Η Αλεξάνδρα Ντεληθέου ως σκιά, ως ένα βωβό πρόσωπο, μεταμορφώνεται σε έναν νοητό και - τελικά - πραγματικό τέταρτο πρόσωπο του δράματος.  Και μπορεί το έργο να εστιάζει στις σχέσεις δράσης – αντίδρασης ανάμεσα στους τρεις χαρακτήρες,  όμως κατάφερε με αριστουργηματικό τρόπο  να μεταδώσει στους θεατές την αντίληψη ότι ο κάθε απλός παρατηρητής έχει την υποχρέωση να αντιδρά στα όσα διαδραματίζονται δίπλα του.

     Η μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ που επιλέχθηκε στην παράσταση αυτή διαθέτει αμεσότητα και φρεσκάδα και ανταποκρίνεται στις «δραματουργικές» ανάγκες του σύγχρονου κοινού. Τα σκηνικά του Αδριανού Ζαχαριά σε συνδυασμό με το ηχητικό περιβάλλον που επιλέχθηκε από τον ίδιο λειτουργούν απόλυτα στη φιλοσοφική και υπαρξιακή ατμόσφαιρα που ήθελε να πετύχει ο σκηνοθέτης. Τα κοστούμια δια χειρός  Μαργαρίτας Δοσούλα, ίσως από τα λίγα ρεαλιστικά στοιχεία της παράστασης, ξεχωρίζουν στις λεπτομέρειές τους, ενώ ο σχεδιασμός των φώτων από τη Μελίνα Μάσχα πετυχαίνει να μεταδώσει τη ζοφερή ατμόσφαιρα του ανεβάσματος αυτού.

Μετάφραση: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ
Σκηνοθεσία: Θέμελης Γλυνάτσης
Σκηνικά: Αδριανός Ζαχαριάς
Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
 
Παίζουν: Συμεών Τσακίρης (Γκούσταβ)

Σοφία Μαραθάκη (Θέκλα)

Νέστωρ Κοψιδάς (Άντολφ)

Αλεξάνδρα Ντεληθέου (σκιά)

Θέατρο «Νέου Κόσμου»

(κάτω χώρος)

Αντισθένους 7 και Θαρύπου

e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε.

Τηλέφωνο: 210 9212900, fax: 210 9212901

Website: www.theatroneoukosmou.gr

Διάρκεια : 100 '

Παραστάσεις: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 21:15
Κυριακή 19:00
 Μέχρι 13.4.2014
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό 12€, Φοιτητικό/Ανέργων 10€