Οι επτά+μία πληγές του Ελληνικού θεάτρου

Από Σεπτέμβρη ήδη κάποια χειμερινά θέατρα ξεκίνησαν την δραστηριότητα τους κυρίως παρουσιάζοντας τα φθινοπωρινά τους φεστιβάλ αλλά και καλοκαιρινές παραστάσεις που θα επαναληφθούν. Και σε μικρό χρονικό διάστημα, μαζί με τις πρώτες βροχές και τις πρώτες φορολογικές καταιγίδες του φθινοπώρου, τετρακόσια θέατρα θα ανοίξουν τις πύλες τους ενώ πάνω από 800 παραστάσεις θα οδηγηθούν σε πρεμιέρες, ενεργοποιώντας σκηνές, φουαγιέ, το σαλόνι του σπιτιού κάποιου γείτονα, τις δημόσιες τουαλέτες, υπόγεια γκαράζ, πρώην κρατητήρια, νεοκλασικά, ταράτσες, αποθήκες, εργοστάσια και συνεργεία και οπωσδήποτε αρκετά μπαρ. Είμαστε όντως η χώρα που γέννησε το θέατρο και το αποδεικνύουμε διαρκώς. Κουτσοί, στραβοί κι άφωνοι όχι στον άγιο Παντελεήμονα αλλά στη σκηνή του θεάτρου θα ανέβουν και πάλι φέτος μαζί με τους έμπειρους, επαγγελματίες συναδέλφους τους για να μας προσφέρουν ένα πλήθος από σκηνικές εμπειρίες οι οποίες στην συντριπτική τους πλειοψηφία θα μας μείνουν αλησμόνητες έως και τραυματικές. Όμως τι γίνεται με το θέατρο, τι πραγματικά γίνεται με το θέατρο στη χώρα μας; Οι επτά πληγές του Φαραώ συν μία ακόμα έτσι για να σφίγγουν οι κώλοι, εξακολουθούν να μαστίζουν το χώρο και να παρανοούν κοινό και ηθοποιούς. Ελάχιστες παραστάσεις θα χαρακτηρίζονταν άρτιες και κάποιες άλλες στα πλαίσια του αξιοπρεπούς. Το επίπεδο δεν μπορεί να συγκριθεί εύκολα με αυτό των υπολοίπων ευρωπαϊκών σκηνών αλλά η ποικιλία των θεαμάτων είναι τόσο μεγάλη ώστε θα μπορούσε κανείς να πει πως ο μέσος Έλληνας πολίτης πριν κάνει οικογένεια περνάει στην πλειοψηφία του από ένα πανεπιστήμιο ή σχολή, από το στρατό κι από την σκηνή ενός θεάτρου. Αλλιώς ούτε οι άντρες αντρώνονται ούτε οι γυναίκες ολοκληρώνονται. Έτσι είναι αυτά τα πράγματα…

Πληγή 1η
Η θεατρική εκπαίδευση
Άφθονες σχολές και εργαστήρια, χιλιάδες σεμινάρια όλων των ειδών και των ειδικεύσεων, στούντιο και εργαστήρια επίσης πολλά κι όμως… Οι περισσότεροι Έλληνες ηθοποιοί -ακόμα και κάποιοι που έχουν ένα καλό όνομα στο χώρο- αντιμετωπίζουν προβλήματα άρθρωσης, κάτι σαν χειρούργος με πάρκινσον. Κινούνται στη σκηνή σαν να έχουν καταπιεί το γκλομπ κανενός μπάτσου, κάτι σαν ακροβάτης με μερική αναπηρία. Στέκουν και μιλούν κεραυνοβολημένοι λες και τους έχουν αφαιρέσει όραση και ακοή, κάτι σαν σκιάχτρα στα χωράφια να φύγουν τα κοράκια, κάνουν τόσες χειρονομίες που ζαλίζεσαι λες κι έχεις έρθει φάτσα-κάρτα με ανεμόμυλο και συντονίζονται τόσο καλά (!) μεταξύ τους που νομίζεις πως παίζουν σε διαφορετικά έργα. Τώρα να μη μιλήσουμε για ερμηνεία ρόλου, σιγά μην πάνε αυτοί στο ρόλο, να έρθει ο ρόλος σ’ αυτούς. Όχι παίζουμε. Ή μάλλον όχι, δεν παίζουμε, τον παίζουμε. Άσε που έχουν και τα κλισέ τους τα οποία αποχωρίζονται πιο δύσκολα κι από το αποσμητικό τους. Η Τσεχωφική Σόνια πρέπει να είναι συνέχεια δακρυσμένη και βαθιά θλιμμένη, η Κέητ κοινώς στρίγγλα που έγινε αρνάκι, πρέπει να είναι πάντα και διαρκώς θυμωμένη και ωρυόμενη, η Μήδεια έχει πάντα γουρλωμένα μάτια και φονικό βλέμμα, η Ιουλιέττα ξεκινάει ξελιγωμένη και καταλήγει νεκρή, τίποτα στο ενδιάμεσο, ο Άμλετ κυκλοφορεί σαν να αντικαθιστά το φάντασμα του πατέρα του, ο Ριχάρδος ο 3ος παριστάνει τον κακό λύκο από το γνωστό παραμύθι κι η Μπλανς ντι Μπουά μοιάζει σαν να έχει καταπιεί τα βιάγκρα του παππού και γυάλισε το ματάκι. Έλεος. Δεν βλέπουμε στη σκηνή κανονικούς ανθρώπους αλλά κάτι τύπους χωρίς αποχρώσεις σαν καρτούν της δεκαετίας του -70. Όταν παίζουμε in-her-face-theater ουρλιάζουμε ασταμάτητα για δύο ώρες λόγω του ότι είμαστε παρακμιακοί τύποι κι έχουμε κι ένα τσαμπουκά. Όταν παίζουμε ελληνική κωμωδία μιλάμε δυνατά στον τσιριχτό τόνο της γειτόνισσας που μόλις πέρασε κλιμακτήριο και της την έχει βαρέσει κατακούτελα. Όταν ερμηνεύουμε θέατρο του παράλογου μιλάμε αργά και αινιγματικά σαν να μας έχει υπνωτίσει ερασιτέχνης μάγος στο πανηγύρι του Άη Νικόλα. Όταν παίζουμε κομέντια ντελ άρτε κινούμαστε λες κι έχουμε πάθει λουμπάγκο ταυτόχρονα με λυκόπιασμα και κάποιοι αόρατοι καλικάντζαροι μας γαργαλάνε τις πατούσες. Ο Αριστοφάνης παίζεται όλος με λυγισμένα γόνατα και μούτες. Και το αστικό θέατρο απαιτεί γόβα στιλέτο και κουστουμιά υψηλής ραπτικής. Ξυπνάει η άλλη πρωί-πρωί σπίτι της όπου θα ρίξει ένα μαγείρεμα, ένα σφουγγάρισμα και κάνα ξεσκόνισμα με το φτερό και φοράει τα άψογα σινιέ ταγιεράκια, ένα σε κάθε σκηνή, λες και θα πάει στο γάμο της κόρης της συνυφάδας της και καπάκι στην υπουργική δεξίωση. Μα ένας, ένας δάσκαλος δεν έχει πιάσει ποτέ αυτά τα παιδιά να τους πει ότι ο κάθε χαρακτήρας στη σκηνή πρώτα απ’ όλα είναι ένας κανονικός άνθρωπος και μετά ο ρόλος; Πως ο Κοριολανός όταν δεν μάχεται τρώει, πίνει, χέζει, γαμά και ξεπορδίζεται; Πως η Ιφιγένεια πριν μάθει ότι θα θυσιαστεί ήταν μια καθόλα φυσιολογική πιτσιρίκα; Και πως η νύφη από το ματωμένο γάμο δεν σπαράζει κάθε φορά που αναφέρεται στον εραστή της σαν να της κάνουν ηλεκτροσόκ στο Γκουαντανάμο κι η Γέρμα δεν κοιτάει συνέχεια το κενό με αναποδογυρισμένα μάτια σαν να την κατέλαβαν δαιμόνοι; Πως αν δεν υπάρχουν αποχρώσεις, ελλοχεύουν χασμουρητά; Και πως αν δεν ξυπνήσει το σώμα κι αν δεν τοποθετηθεί η φωνή, όσο σπουδαίο κι αν είναι το έργο, το σκηνικό αποτέλεσμα θα είναι ανάλογο μιας Γκουέρνικα ζωγραφισμένης από μαθητή νηπιαγωγείου; Πως δεν τσιρίζουμε απαραίτητα για να δείξουμε πόνο και δεν βογκάμε οπωσδήποτε για να δείξουμε οργή; Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, οι σχολές παίρνουν φυσιολογικούς ανθρώπους και τους μετατρέπουν σε τροφίμους του ΠΙΚΠΑ. Μετά τα φυντάνια μας βγαίνουν στη σκηνή και γελάει κάθε πικραμένος. Δυστυχώς όχι επειδή το έργο είναι κωμωδία.

Πληγή 2η
Το σεξ
Θέλεις αγόρι μου ή κορίτσι μου να παίξεις στο θέατρο; Άντε να κάνεις μεταπτυχιακό σε κάνα μπουρδέλο και ξέχνα το άκτορς στούντιο γιατί σε βλέπω να την βγάζεις στα παρασκήνια αγκαλιά με το κοντάρι. Όλα τα ξεμωραμένα γερόντια, αν δεν περάσει ο ηθοποιός από το κρεβάτι τους δεν τον ξέρουν, δεν τον μολογάνε. Το ταλέντο λάμπει μόνο όταν τοποθετηθείς λάγνα σε μπρούμυτη ή ανάσκελη ποζισιόν κάτω από τα ποδάρια του κάθε λιγούρη. Και φυσικά τον ρόλο μπορεί να μην τον πάρεις αλλά κάτι άλλο θα το πάρεις σίγουρα αν θες να περάσεις έστω από το κάστινγκ. Σε κακό το ‘χουν σκηνοθέτες παραγωγοί, συγγραφείς και δημοσιογράφοι να σε προσλάβουν ή να σε προβάλλουν αν δεν τους αποδείξεις εμπράκτως πως έχεις ξεπετάξει όλες τις στάσεις του κάμα σούτρα. Άσε που είναι και απαιτητικά τα πουλάκια μου. Θέλουν να πάρουν όλο το θίασο, δεν τους φτάνει η πρωταγωνίστρια. Διότι έτσι αναπτύσσεται και το ομαδικό πνεύμα, της παρτούζας εννοούσα με την οποία θα σφραγίσετε την καλλιτεχνική συμφωνία σας.
Αγόρια και κορίτσια ετοιμαστείτε για την πιο συναρπαστική εμπειρία της ζωής σας, το θέατρο της κρεβατοκάμαρας. Κι όσοι διαθέτετε ένα γραμμάριο μυαλό φροντίστε να δημιουργήσετε μια μόνιμη σχέση με κάποιον επιτυχημένο σκηνοθέτη γιατί αλλιώς έχετε να πηδήξετε πολλά παλούκια μέχρι να εξασφαλίσετε την καριέρα σας.

Πληγή 3η
Οι οντισιόν
Οι ρόλοι έχουν βρεθεί, (ξέρετε με τον τρόπο που αναφέραμε πριν δια της ασφαλούς οδού της κρεβατοκάμαρας) και τώρα ο επίδοξος σκηνοθέτης αποφασίζει να παίξει λίγο με την ψυχή και τα νεύρα μερικών ηθοποιών για να καλύψει τα κενά της πλήξης του ανακαλύπτοντας νέα ταλέντα που θα αναλάβουν τα μικρά ρολάκια του αριστουργήματός του και την κομπαρσαρία. Πάτε γενικώς όλοι μαζί μπούγιο, ασχέτως ρόλου ή ειδικών προσόντων λοιπόν να εξασφαλίσετε τη μία και μοναδική ατάκα που θα σας κάνει διάσημους και πλούσιους. Χίλια άτομα διεκδικούν το ρόλο μιας εικοσάχρονης. Πιθανότατα ανάμεσά τους να μην υπάρχει καμία εικοσάχρονη. Πεντακόσιοι τρέχουν για ένα ρολάκι σε μιούζικαλ. Από χορό και τραγούδι ξέρουν όσα κι η γιαγιά μου η οποία μόνο κάνα καλαματιανό χτυπούσε όταν έφτανε στα τσακίρ κέφια. Διακόσιοι ορμούν για τον ρόλο του Ζεν πρεμιέ, οι περισσότεροι δεν είναι ούτε ζεν ούτε πρεμιέ αλλά τι να κάνουν; Να περιμένουν πότε θα γίνει οντισιόν για το κλουβί με τις τρελές; Πας λοιπόν μ’ ότι διαθέτεις, με ένα τοστ , ένα μπουκάλι νερό και μια κούτα τσιγάρα και περιμένεις. Κάνεις γνωριμίες, κάνεις σχέσεις, γκαστρώνεσαι, στέλνεις το παιδί σου στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, φαντάρο κι ακόμα η σειρά σου δεν έχει έρθει. Ξέρω οντισιονέρ οι οποίοι έφτασαν σε οντισιόν νέοι με το μαλλί πίσσα κι έφυγαν φαλακροί με μπαστούνι. Όταν κάποτε έρθει η σειρά σου μπαίνεις ένα ράκος, ένα κουρέλι της κοινωνίας και σε αποτελειώνουν. Τι θα μας πείτε; Τα κάλαντα. Βλέπω εδώ πως τελειώσατε τη σχολή πριν τρία χρόνια. Στο ενδιάμεσο τι κάνατε; Άπλωνα τραχανά. Να πετάτε με πολεμικό αεροσκάφος ξέρετε; Όχι εγώ ήμουν λοκατζής. Τότε δεν μας κάνετε. Αν πάλι τους ψιλοκάνετε, αρχίζουν τα μεσαιωνικά βασανιστήρια. Για κάντε μου την σκιά, για κάντε μου το φεγγάρι, για κάντε μου το σύννεφο, για κάντε μου το μωβ ή το ροζ (το χρώμα πάει ανάλογα με το ρόλο), για κάντε τον μονόκερο, για κάντε μου λίγο μμμμμμ, για γυρίστε από δω, για γονατίστε από κει, για λικνιστείτε αισθησιακά, για τραγουδήστε μου Τραβιάτα, για ρίξτε και μια λίμνη των κύκνων να σας απολαύσουμε στις πουέντ. Μα τι ανεβάζετε επιτέλους; Τον Βυσσινόκηπο και σας θέλουμε για τον ρόλο του γέρο Φιρς. Αλλά ηλικιακά δεν πολυταιριάζετε. Χαρήκαμε να μας ξανάρθετε. Δεν θα παραλείψω, μόλις βγω από το Δαφνί θα σας τιμήσω με μια επισκεψούλα πάλι. Πότε θα μάθω αν ενδιαφέρεστε; Θα σας ειδοποιήσουμε. Αυτό είναι το πιο διάσημο ανέκδοτο που κυκλοφορεί στις οντισιόν. Θα σας ειδοποιήσουμε. Με κουτσό, υψοφοβικό περιστέρι. Με σήματα καπνού από την Αριζόνα. Με μήνυμα μέσα σε μπουκάλι από τον ωκεανό. Θα σας έρθει μέηλ όταν θα γιορτάζετε τα γενέθλια του δισέγγονού σας. Θα σας τηλεφωνήσουμε. Έχω πρόβα με την χορωδία των αγγέλων απόψε αλλά να πείτε στον Άγιο Πέτρο να με φωνάξει αμέσως μόλις λάβει το τηλεφώνημα από την οντισιόν. Αν με έχουν επιλέξει θα μετενσαρκωθώ και θάρθω να υπογράψω τα συμβόλαια.

Πληγή 4η
Το οικονομικό
Πλάκα μου κάνεις; Αμ είσαι ηθοποιός, αμ θες και να πληρωθείς; Μήπως θες και ένσημα; Να σε ακούσω; Θες και ένσημα; Άντε σπίτι σου παιδάκι μου να πλέξεις κάνα πουλόβερ. Όταν σε ρωτάνε στην πορεία της ζωής σου τι δουλειά κάνεις, λες πως είσαι ηθοποιός και στο καπάκι παίρνεις την απάντηση: Α! ναι ε; Και σε ποιο μπαρ δουλεύετε; Στην Ελλάδα πληρώνεται μόνο ένα είδος ηθοποιών. Οι εμπορικοί. Και όσοι προσλαμβάνονται για ένα φεγγάρι από κάνα κρατικό βορείου Ελλάδος ή κάνα Εθνικό. Οι υπόλοιποι δουλεύουν με ποσοστά τα οποία θα πάρουν βέβαια αφού πληρωθεί το θέατρο, ο ηχολήπτης, ο ηλεκτρολόγος, ο φωτιστής, ο σκηνογράφος, ο συγγραφέας (αν είναι αλλοδαπός εννοείται γιατί οι Έλληνες συγγραφείς όχι μόνο δεν πληρώνονται αλλά πληρώνουν κιόλας από πάνω) η ταμίας, η καθαρίστρια, η ταξιθέτρια και ο ξυλουργός που κατασκεύασε το σκηνικό. Δηλαδή οι πιθανότητες να πληρωθείς εν τέλει είναι τόσες όσες και να γνωρίσεις νοήμονα χρυσαυγίτη. Και φυσικά εννοείται μην διανοηθείς να ζητήσεις αμοιβή για τις πρόβες, θα σε κοιτάνε σαν τσιχαντιστή που ετοιμάζεται να τους σφάξει με το μαχαίρι του βουτύρου. Οι μόνες αμοιβές στις οποίες μπορεί να ελπίζει ένας ηθοποιός είναι τα χειροκροτήματα και τα χτυπήματα στην πλάτη των φίλων του οι οποίοι συνήθως είναι οι πιο πιστοί κι ενίοτε κι οι μοναδικοί θεατές του.

Πληγή 5η
Ο συνάδελφος
Αποφάσισε να γίνει ηθοποιός μόνο και μόνο για να κάνει τη δική σας ζωή πατίνι. Αργεί στις πρόβες και μετά σας κάνει και παρατήρηση πως δεν είστε συνεπής. Αυτός πάλι επιθυμεί να είναι συνεπέστατος αλλά τι να κάνουμε που η αίσθησή του όσον αφορά τον χρόνο είναι ολίγον τι ασαφής γιατί δεν ταίριαζε με το ύψιστο ταλέντο του ή με τα ωράρια των παιδιών του ή με τις απαιτήσεις της συμβίας του. Για να μάθει τα λόγια του πρέπει να ταλαιπωρηθεί ένας ολόκληρος θίασος, ο βοηθός σκηνοθέτη, ο ίδιος ο σκηνοθέτης και το παιδί που φέρνει τους καφέδες. Όλοι του τα κρατάνε τα ρημαδιασμένα τα λόγια αλλά αυτουνού συνέχεια του πέφτουν οι ατάκες από το στόμα λες και τον έχει χτυπήσει γεροντικό αλτσχάιμερ. Αν καπνίζετε αυτός είναι αυστηρά αντικαπνιστής, μυρίζει το τσιγάρο σας από το δρόμο και φρίττει, αν δεν καπνίζετε ετοιμαστείτε να αντιμετωπίσετε το ντουμάνι στο καμαρίνι λες και βρίσκεστε μες την υπόγεια την ταβέρνα μες σε καπνούς και σε βρισιές. Στην πρόβα έχει διαρκώς απορίες. Και γιατί ο ήρωας μπαίνει από δεξιά; Και γιατί εδώ γελάει; Και γιατί εκεί κλαίει; Και γιατί να κινηθεί τώρα; Και γιατί κάθεται συνέχεια ακίνητος; Και γιατί και γιατί… Αν ποτέ παρατήσουν το θέατρο (μακάρι θεέ μου) μπορούν αμέσως να προσληφθούν ως ανακριτές. Έχουν δε και άποψη. Η γνώμη μου είναι… Να την πάρεις τη γνώμη σου και να την βάλεις εκεί που ξέρεις ρε ξερόλα. Αλλά όχι θα την εκφράσουν. Θα την αναλύσουν. Θα απαιτήσουν να γίνει σεβαστή. Θα την εντάξουν στην σκηνοθεσία. Κι αν ο σκηνοθέτης τους πάει κόντρα θα τον περάσουν γενεές δεκατέσσερις σ’ όλο το κύκλωμα και θα προσπαθήσουν να πάρουν με το μέρος τους τους άλλους ηθοποιούς, τον συγγραφέα, τον παραγωγό κι έναν τσάνκι που πέρναγε απ’ έξω κι είπε να δει αν παίζει κάνα ευρώ για τυρόπιτα. Στην παράσταση θα σταθούν εκεί ακριβώς που θα μασκάρουν όσο γίνεται περισσότερους συναδέλφους. Αλλά μην διανοηθείς να τους πλησιάσεις στα τρία μέτρα. Μη, μη κάθεσαι εκεί, με μασκάρεις θα σου πετάξουν στη μούρη αμέσως μόλις βγείτε από τη σκηνή. Μιλάνε πάνω στα λόγια σου, σε κόβουν πριν τελειώσει η ατάκα, γελάνε ενώ εσύ ολοκληρώνεις την τιράντα αλλά ένα σκαμνάκι να κουνηθεί πίσω τους ενώ λένε αυτοί την ατάκα τους αρχίζουν το ψαλτήρι. Με υπονομεύει, κάνει θόρυβο πίσω μου για να προκαλέσει την προσοχή του κοινού. Μα βρε ταλεντάρα μου αν το κοινό κοιτάει το σκαμνάκι ενώ εσύ δίνεις το ρεσιτάλ σου το σκαμνάκι φταίει που τρίζει ή το υποκριτικό σου τάλαντο που κοιμίζει κι αφηνιασμένη τίγρη; Έτσι δε και κάνουν καμιά μαλακία και γελάσει το κοινό την έκατσες. Να οι αυτοσχεδιασμοί και να τα καραγκιοζιλίκια και να οι αυθαιρεσίες… Από τρία, είκοσι-τρία λεπτά θα τραβήξει η σκηνή. Κι αν τολμήσεις να πεις και καμιά κουβέντα; Με ζηλεύει αγάπη μου γιατί στις δικές του τις ατάκες πέφτει μούγκα, μόνο με τις δικές μου γελάει ο κόσμος. Μα ρε φιλάρα το κοινό θα γελάσει ακόμα κι αν φας μια τούμπα και γκρεμοτσακιστείς. Τι σημαίνει αυτό; Ότι γκρεμοτσακίστηκες με άφθαστη κωμική χάρη; Έρχεται ο έρμος ο ενδυματολόγος να τους ντύσει; Α! εκείνο δεν μου πάει, ετούτο με χοντραίνει. Ε! πώς να μη σε χοντρύνει που χτυπάς τρία σουβλάκια στην καθισιά σου κι έχεις γίνει τόφαλος. Και το χρώμα δεν πάει με τα μάτια μου. Καλά ντε εντάξει ας ντύσουμε όλο το θίασο ασορτί με τα μάτια σου μήπως και αναδειχτεί επιτέλους το σπάνιο ταλέντο σου. Πέφτει στις πλάτες των ηθοποιών η μετακίνηση κάποιων σκηνικών στις αλλαγές των σκηνών; Α! δεν μπορούν αυτοί ποτέ. Πονάει η μέση τους, πονάει η πλάτη τους, πονάει ο κώλος τους, ας το κάνει κάνας άλλος, αυτοί είναι από πορσελάνη και θα μας σπάσουν αν τους πολυζορίσουμε. Και σύντομα θα αρχίσουν και τις υποδείξεις. Μη το κάνεις έτσι βρε χαρά μου, χάλια βγαίνει η σκηνή μας. Μα έτσι μου είπε ο σκηνοθέτης. Άστον μωρέ αυτόν τον μαλάκα, εμένα να ακούς εσύ. Εγώ με το κουτάλι το έχω φάει το σανίδι, ξέρω εγώ τι σου λέω. Τώρα το ότι παίζουν και σαν να κατάπιαν κουτάλι ας μην το σχολιάσουμε καλύτερα γιατί ποιος μας σώζει μετά από το αγιασμένο στοματάκι τους. Είναι μη σου λάχει αλλά θα σου λάχει. Σε κάθε θίασο έχουμε κι έναν τέτοιο ή μια τέτοια να μας κάνουν τα νεύρα τσατάλια. ‘Ντάξει δεν θα πέσουμε και στα ναρκωτικά, όχι. Θα τελειώσει η σεζόν, θα ξεφορτωθούμε το σούργελο, ένα άλλο σούργελο θα πάρει τη θέση του, δουλειά νάχουμε κι όλα τα άλλα βρίσκονται… Δουλειά είπαμε;

Πληγή 6η
Ανεργία
Τα ποσοστά ανεργίας στον κλάδο των ηθοποιών είναι ανατριχιαστικά αν εξαιρέσουμε βέβαια τους πορνοστάρ και μερικές δίμετρες ξανθιές που βρίσκουν δουλειά ως γλάστρες και παρουσιάστριες στην τηλεόραση αν είναι πρόθυμα κορίτσια και κατέχουν την τέχνη (όχι της υποκριτικής βέβαια). Υπάρχουν ηθοποιοί που δουλεύουν κάθε χρόνο στο θέατρο διότι ως σταρ της τηλεόρασης έχουν αυτό που λέμε ρεύμα στο κοινό. Το οποίο κοινό μόλις κλείσει τη ρημαδοτηλεόραση τρέχει σαν τρελό να την ξαναβρεί στις σκηνές του θεάτρου. Από κει κι έπειτα το χάος. Άλλοι τη μία δουλεύουν, την άλλη δεν δουλεύουν, έχουν μάθει να τρώνε τους μισούς μήνες του χρόνου, τους άλλους μισούς κάνουν δίαιτα με κρακεράκια. Άλλοι έχουν τέτοιο πάθος να ανέβουν στη σκηνή που πληρώνουν και κάτι από την τσέπη τους ώστε να τους δοθεί αυτή η χάρις. Άλλοι κάνουν όρκους στην Παναγιά της Τήνου πως θα πάνε από το λιμάνι στην εκκλησιά με τα χέρια κάτω και τα πόδια πάνω αν βρεθεί κάνα ρολάκι και γι’ αυτούς. Τώρα γιατί κωφαίνει η Παναγιά δεν ξέρω αλλά μάλλον το θέατρο δεν είναι το δυνατό της σημείο. Άλλοι δημιουργούν γνωριμίες και τρέχουν ως παρατρεχάμενοι πίσω από τους σταρ μη και τους ξεπέσει κάνας ρόλος να τον αρπάξουν στα γρήγορα. Άλλοι όσο ζουν ελπίζουν αφού η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία και τρέχουν από φεστιβάλ σε φεστιβάλ με χειροποίητες παραστάσεις ώστε τουλάχιστον να τους απολαύσουν η μάνα τους, ο πατέρας τους και το αμόρε τους. Άλλοι τσακίζουν τις παιδικές παραστάσεις κι έχουν φτάσει στα πενήντα τους να κάνουν ακόμα τον Κοντορεβυθούλη, το δράκο και την κακιά μάγισσα. Άλλοι και μάλιστα εξαιρετικά ταλαντούχοι βρίσκουν δουλειά σε κάποια αξιόλογα θέατρα και πληρώνονται ίσα για να εξασφαλίσουν ένα πιάτο φακές και το νοίκι του υπογείου. Άντε ρε και κάνα ποτάκι τη Δευτέρα στην αργία τους. Άλλοι προκειμένου να επιβιώσουν παίζουν σε τρεις παραστάσεις ταυτόχρονα και τρέχουν από θέατρο σε θέατρο προσπαθώντας απεγνωσμένα να μην μπλέξουν τις ατάκες του ενός έργου με αυτές του άλλου και γίνει το απόλυτο σκηνικό μπάχαλο. Άλλοι ετοιμάζουν ένα μονόλογο και τον πηγαίνουν τσάρκα από θέατρο σε θέατρο κι από μπαρ σε μπαρ για να ξεκαβλώσουν. Κάποιοι την κάνουν με ελαφρά και βρίσκουν μια άλλη δουλειά. Ξέρετε έχω σπουδάσει και γω θέατρο λένε στους ηθοποιούς στα παρασκήνια αλλά… Αυτό το αλλά… αυτή η διαρκώς αιμορραγούσα πληγή ενός ακόμα διαψευσμένου ονείρου είναι η μοίρα των περισσοτέρων αποφοίτων σχολών. Την υπομένουν όπως κι οι άλλοι, αυτοί που αρνήθηκαν να υποχωρήσουν, υπομένουν την δικιά τους. Γιατί το θέατρο είναι μεγάλη μαγκιά τελικά και όποιος επιμένει να το υπηρετεί ουσιαστικά, με κόπο και πάθος θα πάρει την ανταμοιβή του αφού την πληρώσει με αίμα. Μια μικρή, σύντομη ανταμοιβή που χωράει μέσα της όλη την αγωνία του θανάτου κι όλο τον θρίαμβο της ζωής. Ένα ζεστό, βαθύ, παρατεταμένο χειροκρότημα.

Πληγή 7η
Έλληνας σκηνοθέτης
Πληγή βαθιά κι αθεράπευτη σχεδόν αν σκεφτεί κανείς πως στη χώρα μας δεν υπάρχει καν μια σχολή θεατρικής σκηνοθεσίας. Γόνοι ευπόρων οικογενειών που σπούδασαν στο εξωτερικό, θεατρολόγοι και ηθοποιοί, άσχετοι που κάποτε είχαν ανεβάσει ερασιτεχνικές παραστάσεις στο κολέγιο ή στο δήμο της γειτονιάς τους και κινηματογραφικοί ή τηλεοπτικοί καλλιτέχνες χρίζονται από μόνοι τους σκηνοθέτες και ξεκινούν τη λαμπρή πορεία τους πατώντας στις καλές προθέσεις ανέργων ηθοποιών που μοιράζονται ευγνώμονα το όραμά τους. Υπάρχουν ανάμεσά τους αξιόλογα ταλέντα, εμπνευσμένοι δημιουργοί, ευφάνταστοι μάγοι της σκηνής αλλά υπάρχουν και κάτι ψωνάρες οι οποίες μάλιστα αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία που μπορούν να εξοντώσουν μέσα σε μισή σεζόν, έργο, ηθοποιούς και κοινό, με τις ακαταμάχητες μπούρδες τους. Είναι διανοούμενοι και υψηλόφρονες. Δεν ξέρουν πως την θέλουν τη σκηνή αλλά ξέρουν ότι εσύ δεν την παίζεις σωστά. Ειρωνεύονται διαρκώς εξ αιτίας της εξαιρετικής τους αίσθησης χιούμορ και τα νεύρα τους είναι τσατάλια γιατί δεν αντέχουν το μέγεθος του ταλέντου τους, τη μοναξιά της μεγαλοφυΐας τους και το ταίρι τους που ξενοπηδάει. Ξέρουν πώς να οδηγήσουν τον ηθοποιό στην ερμηνεία του ρόλου με εξαιρετική ευκρίνεια. Εδώ θέλω να μου βγάλεις μια ελαφρά δυσαρέσκεια μαζί με λίγο σκεπτικισμό και αρκετή ειρωνεία. Να βάλω και μια τζούρα συγκατάβαση να δέσει η μπεσαμέλ; Πάρε αυτό το μέσα σου και βγάλτο έξω. Θα σούλεγα τώρα τι θα βγάλω έξω αλλά να μην σου βάζω και ιδέες. Ζήστο παιδί μου, ζήστο. Όταν το λένε αυτό εννοούν γίνε όσο πιο ψεύτικος μπορείς κι άρχισε να ουρλιάζεις. Το συναίσθημα κατά την γνώμη τους δεν φτάνει κάτω (στο κοινό εννοούμε) παρά μόνο αν συμπεριφερθείς σαν θύμα του μαρκήσιου ντε Σαντ στις 120 μέρες στα Σόδομα. Έστω κι αν παίζεις σε θεατράκι των πενήντα ατόμων. Έστω κι αν έχουν γεμίσει μόνο οι δύο πρώτες σειρές. Μόνο η μία. Ούτε κι αυτή. Δεν εκφράζεις σωστά την έβδομη απόχρωση του ρόλου που καθορίζει και τις υποσυνείδητες τάσεις του ήρωα. Και πως εκφράζεται αυτή η απόχρωση; ρωτάς ο δυστυχής μετά από πέντε ώρες πρόβα. Δεν ξέρω εσύ είσαι ο ηθοποιός, ακολουθεί η κατατοπιστική απάντηση. Ηθοποιός είμαι ρε φίλε, δεν είμαι ο μάντης Τειρεσίας. Άσε δε η αποφασιστικότητά τους. Πήγαινε στο βάθος της σκηνής και στρέψου απότομα στο κοινό. Όχι, όχι δεν γράφει καλά, για έλα στο προσκήνιο και γονάτισε. Μπα χάλια, χάλια. Πήγαινε δεξιά και τρέξε προς τα αριστερά στις κουίντες. Δεν είναι αυτό βρε παιδί μου, όχι. Για δοκίμασε να σκαρφαλώσεις στον τοίχο και να γύρεις όλο σου το σώμα προς τα έξω. Α! μπα, δεν φωτίζεσαι... Καλύτερα δοκίμασε να ανέβεις τη σκάλα και να τα πεις από κει. Μήπως να κρεμαστώ από τους προβολείς ανάποδα και να φωνάξουμε και την ταξιθέτρια να με μαστιγώνει με τα προγράμματα;
Έλληνες σκηνοθέτες. Με όραμα, πίστη στην αξία τους, άφθονο σαδισμό, ογκώδη άγνοια και τρομακτική αυτοπεποίθηση. Όσο για τις εξαιρέσεις, αυτές ευτυχώς και αρκετές είναι και αξιόλογες. Και για να λέμε και του στραβού το δίκιο, η αξία ενός καλού σκηνοθέτη επιβραβεύεται από το κοινό έστω κι αν κάτι ξινοί κριτικοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να την υπονομεύσουν.

Πληγή 8η
Θεατρικοί παραγωγοί
Δεν πας καλύτερα να παραδοθείς στη Μέρκελ ή σε κάνα μισθοφόρο βασανιστή παρά να πέσεις στα νύχια Έλληνα θεατρικού παραγωγού; Εδώ φίλε θέλει σιδερένια θέληση κι ατσαλένια υπομονή. Μη σου πω να προσλάβεις κι ένα καλό δικηγόρο αν δεν θες να καταλήξεις πίσω από τα κάγκελα. Για να υπογραφεί το συμβόλαιο πρέπει να δεχτείς τους πιο απίθανους όρους. Ναι, θα κάνω και το βοηθό σκηνοθέτη, όχι καλέ τι καμαρίνι, θα αλλάζω στο διάδρομο και θα βάφομαι από μνήμης, εντάξει θα ντύνω και τον πρωταγωνιστή, καλά μη βαράς θα γράψω και τα δελτία τύπου και όποτε μένει χρόνος θα καθαρίζω και τις τουαλέτες. Κλείσαμε; Αν μου ρίξεις κι ένα μασαζάκι σε προσέλαβα. Περιοδεία; Μα φυσικά τρεις παραστάσεις τη μέρα θα κάνω και μετά σ’ άλλη πόλη καπάκι για να προλάβω την επόμενη να σου στήσω και το σκηνικό. Το Φ.Π.Α.; Φυσικά και θα το πληρώσω εγώ, μη σας πως θα καλύψω και το δικό σας. Ένα ποντίκι πίσω από τη σκηνή; Περιμένετε δυο λεπτά να πάω να το τσακώσω. Θέλετε να σπιουνάρω τους συναδέλφους μου; Με όλη μου την ψυχή. Εγώ θα είμαι τα μάτια και τα αυτιά σας στα παρασκήνια. Θέλετε κι ένα μουσακά; Πάω να αλατίσω τις μελιτζάνες. Τίποτα άλλο θέλετε; Οκ εντάξει δυο λεπτά να γδυθώ κι έρχομαι…
Έτσι πολλοί Έλληνες ηθοποιοί αποφάσισαν πριν κόψουν τον λαιμό τους να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί των εαυτών τους. Κι επειδή ήταν πολλοί αυτοί οι ηθοποιοί τώρα είμαστε περίπου στο ένας παραγωγός ανά δύο ηθοποιούς, άντε τρεις. Και τρέχουν στους λογιστές και πληρώνουν έξτρα φόρους, και σκίζονται να γεμίσουν το θέατρο κάθε βράδυ και τσακώνονται με τη μοδίστρα, τον ξυλουργό, τον ηλεκτρολόγο, τον ταμία και μετά φοράνε το κοστουμάκι τους κι ανεβαίνουν και να παίξουν. Κι επειδή για να παίξεις θες κι ένα θέατρο ο κάθε παραγωγός ηθοποιός νοίκιασε και μια τρύπα και κουτσά-στραβά στρίμωξε μέσα και μια σκηνή κι ήρθε κι έγινε η Αθήνα ο παράδεισος των μικρών θεάτρων. Σε κάθε γωνία κι από ένα βρίσκεις κι όλα στην κόψη του ξυραφιού, έτοιμα να κλείσουν και να περάσουν στην αφάνεια. Με την ψυχή στο στόμα οι ταλαίπωροι ηθοποιοί-παραγωγοί προσπαθούν να τα κρατήσουν ανοιχτά ενάντια σε θεούς και δαίμονες και φυσικά στο Ελληνικό κράτος που είναι μαζί και θεός και δαίμονας όταν πρόκειται για μικροεπιχειρηματίες που δεν του γεμίζουν το μάτι. (δεν πέφτει αρκετό λάδωμα εννοούσα). Και κει στις μικρές αυτές σκηνικές-κοιτίδες γεννιούνται και πεθαίνουν εκτρώματα, μετριότητες, λαμπρά επιτεύγματα, σεμνές, διακριτικές παραστάσεις, οράματα του μέλλοντος και φαντάσματα του παρελθόντος. Εκεί θα καταφύγουν τα όνειρα των αποφοίτων των δραματικών σχολών που δεν έχουν σπουδαία έφεση στην πουτανιά. Εκεί ίσως να λάμψει το ταλέντο ενός νέου συγγραφέα ή ενός άγουρου σκηνοθέτη. Εκεί, συνήθως χωρίς θέρμανση το χειμώνα και χωρίς αιρκοντίσιον το καλοκαίρι γίνονται κι οι πολύωρες, σκληρές, ουσιαστικές πρόβες. Με λιγοστά φώτα, φτωχικά σκηνικά, ανύπαρκτα κοστούμια κι έναν ήρωα ηχολήπτη εκεί, σεμνές, αθόρυβες πρεμιέρες θυμίζουν στους καλοβολεμένους των τρανών σκηνών την επώδυνη κι ηδονική ομορφιά της αυθεντικής τέχνης που ανθίζει δύσκολα και γρήγορα μαραίνεται. Εκεί καμιά φορά ανάμεσα στους λιγοστούς θεατές μπορείς να δεις και τον Διόνυσο να χειροκροτεί χαμογελώντας.
Κι όποιος αντέξει εκεί, μπορεί να αποκτήσει μια μέρα το δικαίωμα να οραματίζεται ένα αύριο αντάξιο της χώρας που γέννησε το θέατρο.